Evlilik öncesi verilecek kan örneği sağlıklı bebeklerin doğmasını sağlar

Evlilik öncesi verilecek kan örneği sağlıklı bebeklerin doğmasını sağlar

Tacettin DURMUŞ

Kars İl Sağlık Müdürlüğü, aile hekimleri ile aile sağlığı elemanlarına verdiği eğitimlerde, anne ve babalara evlilik öncesi verilecek kan örneğinin sağlıklı bebeklerin doğması için açılan bir kapı olduğunu anlatmalarını istedi.

Kars Sağlık İl Müdürlüğü, evlilik öncesi hemoglobinopati (talasemi) tarama programı eğitimi verdi. İl Sağlık Müdürlüğünde görevli Hastalıklar Programlar ve Kronik Durumlar Sorumlu Hekimi Dr. Özlem Yağdıran tarafından verilen eğitimlerde, Evlilik Öncesi Hemoglobinopati Tarama Programı kapsamlı bir şekilde anlatıldı.

22-25 Ocak 2019 tarihleri arasında düzenlenen bilgilendirme eğitimlerinde, Evlilik Öncesi Hemoglobinopati Tarama Programının işleyişi, Orak Hücreli Anemi ve Talasemi Hastalığı hakkında Kars’taki tüm aile hekimi ve aile sağlığı elemanlarına verildi.

Verilen eğitimlerde hemoglobinopatilerin önlenmesi ve ülkemize sağlıklı nesillerin kazandırması hedeflendi. Ayrıca Talaseminin orak hücreli anemi genetik ve önlenebilir hastalık olduğuna dikkat çekilerek, evlilik öncesi verilecek kan örneğinin sağlıklı bebeklerin doğması için açılan bir kapı olduğunun tüm anne adaylarına ve eşlerine anlatılması istendi.

EVLİLİK ÖNCESİ HEMOGLOBİNOPATİ TARAMA PROGRAMI

Öte yandan Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı tarafından 2018 yılında yayınlanan Evlilik Öncesi Hemoglobinopati Tarama Programında Talasemi ve orak hücre anemisi başta olmak üzere kalıtsal kan hastalıklarının ülkemizde ve dünyada önemli bir halk sağlığı sorunu olduğu vurgulandı.

Programda Ülkemizde akraba evliliklerinin fazla olması, genetik geçişli bir hastalık olan Talasemi’nin görülme sıklığını arttırmakta olduğunda da vurgu yapılarak: “Her yıl yüzlerce hastalıklı çocuk dünyaya gelmekte, aileler ve toplum maddi manevi zarara uğramaktadır. Ülkemizde, talasemi ve orak hücre anemisi başta olmak üzere, kalıtsal kan hastalıkları önemli bir halk sağlığı sorunudur. Türkiye’de, beta-talasemi taşıyıcı sıklığı yüzde 2,1’dir. Talasemi taşıyıcılarının büyük çoğunluğu bu hastalığı taşıdıklarını bilmezler. Ancak Talasemi hastası bir çocuk sahibi olduklarında ya da özel kan testi yaptırdıklarında öğrenirler.

PROGRAM KARS İLE BİRLİKTE 81 İLDE UYGULANMAYA BAŞLANDI

Ülkemizde Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı tarafından, hemoglobinopatiler açısından riskli olan 41 il arasında Kars olmamasına rağmen 2018 yılı Kasım ayından itibaren program 81 ilde uygulanmaya başlandı.

Hemoglobinopati Kontrol Programının uygulandığı 41 ilde;  2017 yılında, evlenecek çiftlerin yüzde 87’si tarandı. 2003 yılından bu yana toplam 19 bin 430 hasta, 409 bin 654 taşıyıcı saptandı.  Bu hastaların yüzde 34’ü Talasemi tanısı aldı. Talasemi taşıyıcısı ise yüzde 64 oldu. Yine bu 41 il için hemoglobinopatili doğan bebek sayısı 300’den 100’ün altına indi. Tüm bu çalışmaların sonucunda anormal hemoglobin hastası doğumunun önlenmesi amaçlanmaktadır. Programın bir diğer amacı ise, mevcut hemoglobinopati hastalarının yaşam süreleri uzatılarak, yaşam kalitelerinin artırılmasıdır.

Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü ve Halk Sağlığı Genel Müdürlüğünün ortak çalışması ile Aile Hekimlerinden evlilik öncesi taramalarla ilgili daha sağlıklı bilgi toplayabilmek amacıyla bir veri toplama sistemi oluşturulmuştur. Sistem sahada kullanılmaya başlanmıştır. Yine aynı genel müdürlükler hemoglobinopatilerle ilgili klinik bilgi toplanması ve hasta bireylerin sağlıklı takibi için bir sistem oluşturmuşlar, sistem bilgi üretmeye başlamıştır”.